سکته مغزی

          سینا ام.دی.  -  .SINA M.D 
            بازدید : 10
          یکشنبه 05 آبان 1392
           نظرات (0)
        

علایم‌ شایع‌ • سنگینی‌ ناگهانی‌ در اندام‌ یا کرختی‌ و ناتوانی‌ در کنترل‌ عضلات‌
• عدم‌ توانایی‌ حرکت‌ دادن‌ بخشی‌ از بدن
• کاهش‌ هوشیاری‌
• عدم‌ توانایی‌ تکلم
• سردرد و گیجی
• اختلالات‌ بینایی‌
• بی‌اختیاری‌ مدفوع‌ یا ادرار

علل‌ • تصلب‌ شرائین (آترواسکلروز) یا فشار خون بالا
• ترومبوز که‌ در آن‌ جریان‌ خون‌ در اثر تنگی‌ یا بسته‌ شدن‌ یک‌ شریان‌ مسدود می‌گردد
• آمبولی که‌ در آن‌ بخش‌ کوچکی‌ از رسوب‌ چربی‌ یا یک‌ لخته‌ خونی‌ کوچک‌ از یک‌ رگ‌ مبتلا یا قلب به‌ مغز می‌رود.
• خونریزی‌ مغزی‌ که‌ در آن‌ یک‌ رگ‌ خونی مغز پاره‌ شده‌، به‌ بافت‌ مغزی‌ اطراف‌ خود خونریزی‌ می‌کند.
• پارگی‌ آنوریسم‌ یک‌ شریان‌ کوچک‌ مغز

عوامل تشدید کننده بیماری • سیگار کشیدن‌
• چاقی
• رژیم‌ غذایی‌ پرچربی‌ یا پر نمک‌
• سن‌ بیش‌ از 60 سال‌
• فشار خون‌ بالا
• دیابت شیرین
• بیماری‌ شریان‌ کرونر

درمانآزمونهای‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ مایع‌ نخاع‌ و خون‌، نوار قلب‌، اکوکاردیوگرافی‌، سونوگرافی‌، آنژیوگرافی‌، سی‌تی‌اسکن‌ و رادیوگرافی سر باشند. جراحی‌ (گاهی‌ اوقات‌) برای‌ برداشتن‌ لخته‌ یک‌ شریان‌ مغز ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد. در بعضی‌ انواع‌ سکته‌ مغزی‌ از داروهای‌ حل‌کننده‌ لخته‌ خون‌ استفاده‌ می‌شود. فیزیوتراپی‌، کاردرمانی‌ و گفتار درمانی نيز در بيشتر مواقع لازم است. در واقع بخش مهم درمان پس از ترخيص از بيمارستان توانبخشي است. در این مرحله کار تیمی بین پزشکان اهمیت بسیاری دارد. در این مرحله که معمولا بین سه ماه تا یک سال بطول می انجامد اقدامات درمانی متخصص مغز و اعصاب جهت درمان پر فشاری خون، کاهش چربی یا قند خون (در صورت با لا بودن )، افزایش خونرسانی به مغز، کاهش احتمال لخته یا خونریزی مجدد و کاهش سفتی عضلات و سایر موارد ادامه می یابد.همزمان با این اقدامات درمانهای توانبخشی نیز شروع میشود که هدف آن کاهش ناتوانی بیمار و افزایش تواناییهای موجود است بطوریکه فرد به حد اکثر میزان توانایی ممکن دست یابد

داروها • داروهای‌ ضد انعقادی‌ برای‌ کاهش‌ احتمال‌ تشکیل‌ لخته‌
• داروهای‌ ضد پرفشاری‌ خون‌ در صورت‌ ابتلا به‌ فشار خون‌ بالا

توانبخشي سكته مغزياز آنجا که سکته مغزی بیماریست که عوارضی مختلف و متفاوتی در بخش های مختلف بدن ایجاد می کند ، توانبخشی این بیماری نیز باید توسط تخصصهای مختلف مرتبط و تحت نظارت و برنامه ریزی پزشکی صورت گیرد . متأسفانه در کشور ما توانبخشی معادل فیزیوتراپی در نظر گرفته می شود در حالی که فیزیوتراپی تنها در بخشی از حیطه ها تأثیر و قابلیت دارد و درمان بسیاری دیگر از عوارضی توسط تخصصهای دیگر قابل انجام خواهند بود . نظارت پزشک بر وضعیت بیمار و برنامه ریزی و هماهنگی در روند توانبخشی سبب بازدهی هر چه بیشتر و پیشگیری از عوارض و مشکلات شایع آینده در این بیماری خواهد شد .
آيا توانبخشي امري ضروري است؟
به طور کلی در حدود 20 درصد از بیماران بهبود كامل را به دست مي آورند اما شرایط مابقی بیماران از بهبود قابل توجه با عوارضی بسیار کم تا بهبود ناچیز با عوارضی ناتوان کننده و نیازمند مراقبت های جدی متفاوت خواهد بود .
با توانبخشي ميزان بهبودي به چه ميزان است؟
سکته مغزی در یک لحظه فرد را مبتلا می کند و ظرف مدت بسیار کوتاه ناتوانی بسياري براي فرد ایجاد می کند . با اینکه آسیب در یک آن بروز می کند ولی بهبودی یک جریان طولانی و مدت دار است که نیاز به شکیبایی و پرهیز از « کلافه شدن » دارد . میزان بهبودی که در برخی افراد ظرف چند هفته بدست می آید ممکن است در عده ای ماهها و یا حتی سالها طول بکشد . ميزان بهبودي در هر فردی منحصر به او است . به هر حال در اکثریت بیماران پیشرفت در هفته های اول سریعتر است و به تدریج کندتر می شود ولی کند شدن روند بهبود به معنی پایان بهبود نیست.
آیا زمان شروع توانبخشی اهمیت دارد؟
بهترین زمان شروع توانبخشی بلافاصله پس از پایدار شدن علائم (چند روز بعد از سکته) است. بطور کلی هر چه توانبخشی زودتر شروع شود بیشتر اثر می کند. این تآثیر در سه تا شش ماه اول بعد از سکته مشهودتر است. با این وجود اغلب بیمارانی که دیر مراجعه کرده اند نیز از توانبخشی سود می برند.
آیا توانبخشی در کاهش مرگ و میر بیماران پس از سکته مغزی موثر است؟
توانبخشی موجب کاهش مرگ و میر کوتاه مدت بیماران می شود ولی در مرگ و میر دراز مدت موثر نيست.
توانبخشی تا چه زمانی ادامه می یابد؟
تا زمانی که پس از شش تا هشت جلسه متوالی بهبودی بیشتری حاصل شود.
آيا منظور از توانبخشي همان فيزيوتراپي است و در اين صورت تفاوت آن با بسته توانبخشي مركز آتيه در چيست؟
فيزيوتراپي بخشي از توانبخشي است ولي محدود به آن نيست. يك تيم كامل توانبخشي متشكل از پزشك، كاردرمانگر، فيزيوتراپ، گفتار درمانگر، روانشناس، نوروتراپيست و در صورت نياز روانپزشك است. تفاوت توانبخشي در مركز آتيه دارا بودن چنين كادر مجربي است كه در بسته توانبخشي تمامي اين متخصصين با بيمار و خانواده در ارتباط خواهند بود. به علاوه در بسته توانبخشي سكته گروه آتيه بيماران براي تسريع روند درمان و افزايش نوروپلاستيسيتي مغز تحريك مغزي(TMS) دريافت می نمايند.
ميزان بهبودي در سكته مغزي تا چه اندازه است؟
میزان بهبودي سکته به عواملی چون اندازه آسیب ، محل آسیب ، نوع سکته ، سن بیمار ، شرایط بدنی بیمار پیش از بروز بیماری ، نحوه و کیفیت درمان در شروع سکته و برخی دیگر از عوامل بستگی دارد . ولی هر چقدر سكته كوچكتر باشد، سن فرد پايين تر باشد، به موقع تمرين هاي توانبخشي را شروع كند و باتيم درمان همكاري كند ميزان بهبودي بالاتر است.

نقش فيزيوتراپي در سكته مغزيسلول هاي عصبي اين توانايي را دارند كه پس از آسيب به طور مجدد خود را ساماندهي كنند. به اين حالت انعطاف پذيري يا نوروپلاستيسيتي سلول هاي عصبي گفته مي شود. در فيزيوتراپي اين امكان فراهم مي شود كه اين ساماندهي را تسريع كرد. در زمان های اولیه آسیب(به ویژه شش ماه اول)، نروپلاستیسیتی بیشتر است در ذيل برخي از اهداف و كارايي هاي فيزيوتراپي بر شمرده مي شود:
 آموزش وضعيت صحيح راه رفتن و ايستادن
 تنظیم یک برنامه منظم جهت افزایش هماهنگی و بالانس
 تاکید بر ایجاد حرکات ارادی و افزایش سرعت عمل همراه با حداکثر دقت
 تنظيم يك برنامه براي كنترل اسپاستيسيتي
 استفاده از برنامه هاي عملكردي براي بكارگيري مفاصل بدن
 ارائه تمارين داخل منزل براي كارايي هرچه بيشتر
رژيم درماني و سكته مغزي
نوع تغذيه در پيشگيري ثانويه و كنترل عود مجدد نقش بسزايي دارد. لذا پيشنهاد مي شود يك كارشناس تغذيه بر روند تغذيه بيمار نظارت داشته باشد.
نقش درمان هاي مبتني بر تحريك مغزي در سكته
مطالعات مختلف نشان داده است که هرگاه یک سیستم مغزی آسیب دیده، وادار به به فعالیت گردد، بهبودی و کارایی آن افزایش می یابد. در سكته مغزي فعاليت سلول هاي عصبي در ناحيه مورد آسيب و يا نواحي مجاور و حتي دوردست دچار كاهش يا افزايش مي گردد. افزايش يا كاهش فعاليت مغز داراي پيامد هاي مشخصي در اندام هاي بدن همچون عدم تعادل حركتي، اسپاستيسيتي، فلج بخشي از دست يا پا ، ناتواني در گفتار و غيره مي شود. اين پيامد هاي ناشي از سكته و يا به عبارت بهتر بدكاري مغز را مي توان از طريق تكنولوژي هاي نويني چون TMS، tDCS، بيوفيدبك و نوروفيدبك تنظيم نمود و با افزايش ميزان انعطاف پذيري سلول هاي عصبي روند بهبود را تسريع كرد.

rTMS چيست؟تحريك مغناطيسي مغز (rTMS) روشي است كه در آن فعاليت الكتريكي در مغز تحت تأثير ميدان‌هاي مغناطيسي قرار مي‌گيرد. ميدان مغناطيسي از طريق جريان پالس‌هایي كه توسط يك سيم‌پيچ 8 شكل ايجاد مي‌شود، از سر عبور می کند. اين سيم‌پيچ كه رويه آن پلاستيكي است بصورت مستقيم بر روي پوست سر گذاشته مي‌شود و از اين طريق ميدان مغناطيسي مي‌تواند نواحي خاصي از قشر مغز را تحريك كند. ميدان مغناطيسي كه توسط rTMS ايجاد مي‌شود بدون درد و بصورت كاملاً ايمن از سطح پوست و جمجمه مي‌گذرد و باعث ايجاد جرياني در سلولهاي عصبي مغز مي‌شود. بخاطر اینکه ميدان‌هاي مغناطيسي در يك فواصل منظم ارائه مي‌شوند، آن را TMS تكراري يا rTMS مي‌نامند. نواحي مغز كه توسط rTMS براي هر اختلال مورد تحريك قرار مي‌گيرند در زير توضيح داده مي‌شود.
در این درمان، بسياري از مؤلفه‌ها rTMS تحت عنوان «پارامترهاي تحريك» مي‌توانند تغيير كنند. قابلیت تغيير این پارامتر ها است که این شیوه را به يك ابزار درمانی فوق‌العاده ارزشمند تبديل نموده است.
پارامترهاي تحريك عبارتند از:
• تعداد تحريك
• شدت تحريك
• فركانس تحريك (بالا در مقابل فركانس پائين)
• طول فواصل بين تحريك‌ها
• نواحي مورد تحريك در مغز
اين امر به اين معناست كه rTMS مي‌تواند براي هر بيمار اختصاصي اعمال گردد. هم‌چنين rTMS داراي اين قابليت است كه بسته به نوع بيماري يا اختلال اثرات اختصاصي بازدارنده يا تحريكي بر آن ناحيه از مغز بگذارد.

rTMS و توانبخشي سكته مغزي• در توانبخشي سكته، rTMS مناطق مختلفي از مغز را مورد هدف قرار می دهد. اين نواحي عمدتاً نوار حركتي مغز(Motor Cortex) را نشانه مي گيرد كه در ايجاد علائمي چون فلج بدن، عدم تعادل، اسپاستيسيتي نقش دارد اين نواحي عمدتاً در دسترس ميدان‌هاي مغناطيسي است و تحريك آن ساده است.
• rTMS در توانبخشي سكته مغزي از طريق ارسال ميدانهاي مغناطيسي و ايجاد يك جريان الکتریکی در ناحيه مورد تحريك باعث بهبودی فرد می شود. اين تحريك‌ها كوتاه اما شديد هستند اما كمتر از چندمیلی ثانيه به طول مي‌انجامند. چندين مطالعه نشان داده‌اند كه rTMS برگيرنده‌هاي بتا ـ آدرنرژیک، سطوح دوپامين و سرتونين، گلوتامات و گابا تاثير مي گذارد.
• مغز انسان به طور طبيعي يك ارگان الكتريكي است كه از طريق انتقال سيگنالهاي الكتريكي از يك سلول عصبي به سلول ديگر عمل می کند. تكنيك‌هايي كه به مطالعه و تصويرنگاري مغزي مي‌پردازند نشان مي‌دهند كه افرادي كه به سكته مبتلا شده اند، اغلب داراي كژ تنظيمي در ناحي هاي سكته در آن واقع شده(نيمكره معيوب) و نيمكره سالم مي گردد. rTMS از طريق تنظيم جريان تعاملات بین سلولهايي كه فعاليت يك منطقه را كاهش يا افزايش داده‌اند منجر به تسريع بهبودي در سكته مي‌شود.
• توانبخشي سكته نياز به 30- 20 جلسه درماني در طي 3- 2 هفته متوالي دارد (به جز روزهاي آخر هفته).
• سن كمتر و انجام جلسات rTMS بیشتر منجر به ايجاد اثرات طولاني‌تر در بهبودي مي‌گردد (كوهن و همكاران، 2009).
• در مطالعات سكته نشان داده شده كه بعد از سه هفته درمان، افرادي كه rTMS را دريافت كردند (نسبت به كساني كه rTMS ساختگی دريافت كرد‌ند، نه تنها از نظر آماری بلكه از لحاظ باليني نيز اين اثرات معنادار ی مشاهده بوجود آمده است(انجمن بين المللي سكته مغزي).

مزاياي rTMS• بدون عوارض جانبي يا عوارض بسيار اندك
• آغاز سريع تأثيرات درماني (عمدتاً 5/1 هفته بعد)
• بدون درد
• غيرتهاجمي(يعني نياز به جراحي نيست)
• بدون نياز به داروي بيهوشي
• فرايند سرپايي
• مراجع نياز به قطع درمان دارويي براي شروع rTMS ندارد

اثرات درماني چه مدت طول مي‌كشد؟• عمدتاً، نتايج پس از دو هفته از شروع درمان rTMS آغاز مي‌گردد.
• اكثراً مراجعان از تأثيرات درماني خود پس از هفته دوم مطلع می شوند (بعد از جلسه 14 تا جلسه 20)
• افرادي كه ديرتر پاسخ مي‌دهند ممكن است پس از هفته سوم كاهش معناداری در علايمشان احساس نمايند. پاسخ دادن هفته سوم ممكن است باعث طول كشيدن براي ايجاد اثربخشي درمان باشد و متعاقباً زمان درمان را قبل از درمان نگهدارنده طولاني نمايد.
• در بین درمان و پس از آن (دوره پيگيري)، لازم است مراجع به طور مستمر مورد سنجش واقع شود.مراجع از ميزان پيشرفت خود توسط تستهاي معتبر ارزيابي سكته مطلع می شود

خطرات rTMS اگرچه برخي خطرات متوجه اين روش هست، اما ميزان اين خطرات در اكثريت اين بيماران حداقل است. احتمال ايجاد عوارض جانبي در حين يا بعد از rTMS بسیار کم بوده است.

هر جلسه rTMS چه مدت به طول مي‌انجامد؟در روز اول درمان درمانگر، مراجع و خانواده را از روند جلسات و نحوه استفاده دستگاه مطلع مي‌سازد. هر جلسه درمان تقريباً 30 دقيقه به طول مي‌انجامد. در حين درمان، بيمار مي‌تواند در مورد درمان خود سؤالاتي بپرسد. در بسته جامع درماني rTMS براي توانبخشي سكته همزمان مراجع با درمانگر خود كه يك روانشناس است صحبت مي كند و پس از انجام آن، فيزيوتراپي را دريافت مي كند. ساير درمان هاي ديگر چون گفتار درماني، كاردرماني و ... در صورت لزوم در همان جلسه انجام مي شود.

برچسب ها سکته , مغز , سکته مغزی ,

ارسال نظر برای این مطلب